In het kader van de Nationale Klimaatweek organiseerde EcoHeemskerk op 12 november j.l. een zeer geslaagde informatieavond met als thema: “Hoe ga ik slim om met de stroomopbrengst van mijn zonnepanelen?”. De opzet was te laten zien hoe je zoveel mogelijk van je zelf opgewekte zonnestoom kunt gebruiken, op de voordeligste manier! Dit natuurlijk vanwege de teruglever-kosten en het afschaffen van de salderingsregeling per 1-1-2027. Onze hoofdboodschap (in 4 presentaties en bij het vragenuurtje aan het eind) was: denk niet dat de aanschaf van een thuisbatterij zomaar de oplossing is als het je gaat om geld te besparen, want waarschijnlijk kost het je geld…! De presentaties staan onderaan dit bericht.
Het was een druk bezochte avond met zo’n 75 aanwezigen. Eerst vroegen we naar de reden waarom mensen aanwezig waren. Je kon meerdere redenen kiezen, maar de meesten waren er om bovengenoemde redenen: teruglever-kosten en afschaffen saldering. Zo’n 50% was er om ideeën op te doen voor een volgende stap in de verduurzaming van hun woning. Slechts 10% was er vanwege keuzestress rond hun energiecontract en de minst genoemde (5%) reden was: zorgen om de netcongestie!
Eerste spreker was George Poel, energiecoach van EcoHeemskerk over “Het energiegebruik in de eigen woning”. Hij liet allereerst zien dat de energietransitie voor de eigen woning – anders dan menigeen denkt – eigenlijk al heel geslaagd is! Als je nu je woning goed geïsoleerd hebt en ook zonnepanelen en een warmtepomp hebt, dan is het energieverbruik sinds 1980 met maar liefst 90% gedaald! Vervolgens ging hij in op de reden van het afschaffen van de salderingsregeling en de steeds veranderende stroomprijzen. Ook besprak hij de voor- en nadelen van de verschillende vormen van contracten: vast, variabel en dynamisch. Daarna vroeg hij aan de aanwezigen wat ze dachten te gaan doen. Daaruit bleek dat ongeveer 10% er aan dacht af en toe zijn zonnepanelen uit te zetten en dat 25% een thuisbatterij al heeft gekocht of wil gaan kopen. Met een rekenvoorbeeld liet George ook zien dat de aanschaf van zonnepanelen financieel nog steeds aantrekkelijk is (ook zonder thuisbatterij), ook al omdat ze nu goedkoper zijn dan ooit! Tenslotte besprak hij 4 maatregelen die je kunt nemen om (veel) minder last te hebben van het afschaffen van de saldering en van teruglever-kosten, namelijk:
- Maximaliseren van eigen gebruik van geproduceerde stroom (bijv. midden op de dag de wasmachine aanzetten)
- Slim sturen (incl. gecontroleerd dimmen van je zonnepanelen in hoogzomer, inzetten boiler)
- Meer zonnepanelen op Oost–West en minder op Zuid plaatsen
- Energie delen met de buren via een zogeheten Energiegemeenschap (vanaf 2026 wettelijk in ontwikkeling)
Zijn advies was dus: loop eerst deze 4 stappen door voordat je overhaast tot aanschaf van een thuisbatterij besluit!
Tweede spreker was Krijn Rijke, energiecoach bij EcoHeemskerk over “Het verhogen van het eigen gebruik van zonne-energie”. Hij bezit sinds ruim 2 jaar een thuisbatterij (merk Sessy, 5 kWh) en liet zien hoe hij door slim z’n stroomgebruik te beïnvloeden zijn eigen gebruik van de zonnestroom van zijn panelen heeft vergroot. Hij liet allerlei gegevens zien over hoe de stroom loopt tussen zijn apparaten, zijn thuisbatterij, zijn zonnepanelen en het stroomnet, bijv. wanneer je de waterkoker aanzet. Dit gaf een goed idee over de werking van de batterij, die niet te veel en niet te weinig levert aan de apparaten in huis. Hij gaf ook een prijsoverzicht wat een thuisbatterij ongeveer kost: in de orde van 500 euro per kWh opslag. Zijn conclusie over zijn eigen thuisbatterij was dat je wel flink meer van eigen opgewekte stroom kunt gebruiken, zodat je in de zomer 100% eigen stroom gebruikt, maar dat je in de winter je energieleverancier hard nodig hebt. Ook hij gaf aan dat hij hoogstwaarschijnlijk de kosten van z’n thuisbatterij nooit zal terugverdienen!
Krijn Rijke gaf ook nog een tweede presentatie – namens een vrijwilliger van EcoHeemskerk die zoiets zelf heeft, maar niet aanwezig kon zijn – over een alternatief voor de thuisbatterij: “Een zonneboilerinstallatie met vacuümbuizen”. Hierbij gaat het om het efficiënt gebruik van zonne-energie voor warm water door een zonnecollector met 10–30 vacuümbuizen op je dak. Deze buizen zijn in het Nederlandse klimaat veel efficiënter dan vlakke platen. Het bespaart hem zo’n 50–70% op energie voor het warmwater-verbruik per jaar. Een zonneboiler is een slimme toevoeging aan je woning, want zonne-energie is een duurzame vervanger van aardgas. Een huishouden van 3 personen met een HR-ketel bespaart met een zonneboiler van 150 liter jaarlijks zo’n 150 m3 gas. In de zomer levert de zonneboiler bijna al je warme water. In de winter lukt dit niet, ook niet met een grote zonneboiler. Maar je hoeft niet bang te zijn voor een koude douche: bij minder zonlicht, zorgt na-verwarming via de Cv-ketel of via een zogeheten doorstroom-verwarmer, voor genoeg warm water. Zo’n zonneboiler is volgens hem ook perfect te combineren met een warmtepomp. De terugverdientijd van de kosten van een zonneboiler (circa 2000 euro na aftrek ISDE) is gemiddeld 12,5 jaar.
De laatste voordracht kwam van Henk Jeursen, ook energiecoach, onder de titel: “Meten & Sturen Energiegebruik”. Hij betoogde allereerst dat goed meten van je stroomgebruik nodig is om inzicht in de verbruikers (wasmachine, warmtepomp,…) in je woning te krijgen en dat daar tegenwoordig veel handige elektronische middelen voor beschikbaar zijn. Veel kan via apps, maar voor het verbruik van bijv. een wasmachine kun je goed een “energy socket” plaatsen in het stopcontact, die een aantal zaken meet, die via wifi op je mobiel kunnen worden weergegeven. Als je eenmaal weet hoeveel stroom je zelf opwekt (en wanneer) en hoeveel stroom je apparatuur verbruikt (en wanneer), is het een kleine stap om te gaan sturen. Zo kun je in de app of via de “energy socket” taken instellen, zoals: een timer-taak (welke uren/dagen staat de stroom aan of uit), een zonne-taak (aan/uit afhankelijk van de hoeveelheid zonnestroom), of een tarief-taak (aan/uit afhankelijk van de dynamische energieprijs). Met een aantal voorbeelden uit zijn eigen woning liet hij zien hoe het in de praktijk kan werken.
Volgens Henk zijn de stuurmogelijkheden vooral van belang t.b.v.: 1. Het verlagen van de terugleverboete (bij een vast contract), en 2) het profiteren van een lage (of zelfs negatieve) energieprijs (bij een dynamisch contract). Mogelijkheden zijn dan bijv. bij veel zon:
- Extra verbruiker inschakelen, bijv. een boiler of airco (koelen)
- Thuisbatterij gaan opladen
- “Knijpen” van de output van de omvormer (“Export Limiter”)
Wat dit laatste betreft legde hij ook uit dat je dit NOOIT moet doen door de schakelaar in de meterkast uit te zetten, of de werkschakelaar van de omvormer uit te zetten. Bij hoge zonnestroom kun je wel de omvormer via de app of de website van de leverancier knijpen of helemaal uitzetten; dit gaat dan geleidelijk, zonder ‘stroomstoten’.
Als laatste onderdeel van zijn presentatie maakte Henk nog verschil in het doel van het gebruik van je thuisbatterij: “Duurzaam gebruik” of “Economisch gebruik”. Bij het eerste laad je overdag zonne-energie in de batterij om die ‘s avonds te gebruiken in het huis. Bij het tweede gaat het om je energiekosten te verlagen door met een dynamisch contract stroom in te kopen op goedkope uren en te verkopen op dure uren, zoals Zonneplan doet. Henk pleitte voor Duurzaam gebruik, want dit gaat vanzelf en leidt tot een lager energiegebruik en minder netcongestie. Wel is het zo dat een batterij in de zomer snel vol is, waarna het restant wordt teruggeleverd aan het net en in winter snel leeg is, zodat er weinig energie is voor ’s avonds. Economisch gebruik levert wel lagere energiekosten op, maar je hebt meestal wat duurdere systemen nodig, zodat je veel moet investeren, hetgeen moeilijk weer terugverdiend wordt (minstens 10 tot 15 jaar). Bovendien verhoogt dit gebruik de netcongestie.
Als samenvatting van de avond werd tot slot genoemd:
- Saldering is door grote prijsverschillen per uur inderdaad niet meer te handhaven
- Zonnepanelen blijven goedkope energie leveren (dus aanschaffen!), mits eigen gebruik wordt verhoogd
- Er zijn meerdere wegen om het eigen gebruik beter in te vullen; overweeg dus goed wat voor u het beste toepasbaar is
Met een spervuur van vragen over techniek, over financiën en over keuzecriteria tussen alle mogelijkheden werd deze goedbezochte informatieavond besloten!